Ήθη και Έθιμα, απομνημονεύματα Θ. Ζτάλιου

 Από τα απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κ.Ζτάλιου.

HΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΖΑΛΟΒΟΥ

   Το πάσχα το περίμεναν με πολύ χαρά.Φορούσαν τα ρούχα που είχαν τότε,και ήταν φουστανέλλες, παπούτσια με φάντες οι άνδρες και οι γυναίκες φορούσανε τα φουστάνια που είχαν καί μαντήλια με κρόσια που κρεμούσαν στο μαντήλι.Καί μόλις η εκκλησία τελείωνε έκαμναν το μεγάλο χορό στην πλατεία του χωριού,πρώτα ήταν οι άνδρες και μετά οι γυναίκες.Έβλεπες τους άνδρες με τις φουστανέλλες και τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Σήμερα Δήμου Πασχαλιά,σήμερα άσπρη μέρα,σήμερα το αρχοντόπουλο βγήκε να κυνηγήσει,σέρνει ψωμί γιά τα σκυλιά κρέας γιά τα λιοντάρια»·το έλεγαν πρώτα οι άνδρες και μετά το έλεγαν οι γυναίκες.Έλεγαν καί άλλα πολλά τραγούδια καί έβαζαν μπροστά στον χορό τον Πρόεδρο που τουρκικά τον έλεγαν Μουχτάρη καί τραγουδούσαν και το τοπικό τραγούδι¨Το πούναι ο Παναγιώτης μας ο πρωεστής της χώρας,ο Παναγιώτης δε εδώ επάτηση να σεργιανίσει,να κάνει τεμπέση τα χωριά τέμπρη τα βιλαέτια.Ο Παναγιώτης αυτός ήταν από το γέννος των Παπακωσταίων ήταν ικανός καί ήταν πρόεδρος,και τα κατάφερνε με τους τούρκους αξιωματικούς.

  Την Δευτέρα του πάσχα μετά την εκκλησία κάνανε χορό στην Πλατεία καί τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Μάρω από τα Γιάννινα,Δευτέρα μέρα κίνησα να πάμε γιά ασημόχωμα,ασημόχωμα και ασπρόχωμα¨όλοι ντυμένοι με τα γιορτινά τους ρούχα.Έλεγαν καί το τραγούδι ¨Τα τέσσερα,τα πέντε,τα εννιά αδέρφια,τα δεκαοχτώ ξαδέρφια,τα λεγοήμερα βαρύ  Θερκάνει(Φιρμάνι) τους ήρθε από τον βασιλιά να πά να πολεμήσουν μέσα στην Φραγκιά.

   Την Τρίτη του πάσχα τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Άσπρο σταφύλι τραγανό και από την Τρίτη κομένο καί την τετάρτη το πρωΐ, Άϊντι κόρη μου να πάμε να φάμε την μοίρα μας να την κατηγορήσου,Μοίρα φώντας με έγραψες καί μένα με τον κόσμο,ήταν η μέρα βροχερή κι η νύχτα χιονισμένη.Γινόταν ο χορός καί ήταν πολύ μεγάλος.

  Στην ξενητιά το χωριό είχε (80) άτομα,τα οποία έβγαζαν λεφτά και υποστήριζαν το χωριό μας αφού ήταν σε καλύτερη μοίρα από τα χωριά που ήταν τριγύρω.Αυτοί ήταν στην Αμερική,θα αναφέρω κάμποσα άτομα: Ο Γιώργος Τσιώτας,Ο Δημήτριος Αργύρης,Οι αδελφοί Τσακνάκη Γιάννης καί Στέργιος, οι αδελφοί Ζτάλιου Γιάννης και Δημήτριος,οι αδελφοί Βαβίτσα Βασίλειος και Δημήτριος,ο Νικόλαος Καράντζιος,ο Καναβός ο Κώστας,οι αδελφοί Παράσχου Γιάννης καί Ευθύμιος,οι αδελφοί Βλαμίδη Γεώργιος και Στέργιος,ο Ανδρέας Αποστολίδης,ήταν και άλλοι πολλοί.Όταν αυτοί ήρθαν από την Αμερική εκ διαλλειμάτων εδώ στο χωριό,επειδή στην αμερική τρώγανε κρέας βοδινό καί ήταν μαθημένοι από εκεί άρχισαν να τρώνε και εδώ στο χωριό πράγμα που εδώ δεν το τρώγανε το κρέας το βοδινό.Καί από άλλους που ερχόταν εδώ μάθαμε καί εμείς να το τρώμε.Γιατί όλη η περιφέρεια τα χωριά των Γρεβενών δεν τρώγανε βοδινό.Και τι γινόταν τότε τα βόδια που είχαν τα χωριά;Τα έφερναν  στο δικό μας το χωριό καί τα έσφαζαν καί τα τρώγαμε εμείς.Θα πάμε στο Ζάλοβο έλεγαν τα γειτονικά χωριά εκεί που το τρώνε το κρέας αυτό.

                                                                                     Ζτάλιος Θεόδωρος