.

.

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Ήθη και Έθιμα, απομνημονεύματα Θ. Ζτάλιου


 Από τα απομνημονεύματα του Θεόδωρου Κ.Ζτάλιου.

HΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΖΑΛΟΒΟΥ

   Το πάσχα το περίμεναν με πολύ χαρά.Φορούσαν τα ρούχα που είχαν τότε,και ήταν φουστανέλλες, παπούτσια με φάντες οι άνδρες και οι γυναίκες φορούσανε τα φουστάνια που είχαν καί μαντήλια με κρόσια που κρεμούσαν στο μαντήλι.Καί μόλις η εκκλησία τελείωνε έκαμναν το μεγάλο χορό στην πλατεία του χωριού,πρώτα ήταν οι άνδρες και μετά οι γυναίκες.Έβλεπες τους άνδρες με τις φουστανέλλες και τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Σήμερα Δήμου Πασχαλιά,σήμερα άσπρη μέρα,σήμερα το αρχοντόπουλο βγήκε να κυνηγήσει,σέρνει ψωμί γιά τα σκυλιά κρέας γιά τα λιοντάρια»·το έλεγαν πρώτα οι άνδρες και μετά το έλεγαν οι γυναίκες.Έλεγαν καί άλλα πολλά τραγούδια καί έβαζαν μπροστά στον χορό τον Πρόεδρο που τουρκικά τον έλεγαν Μουχτάρη καί τραγουδούσαν και το τοπικό τραγούδι¨Το πούναι ο Παναγιώτης μας ο πρωεστής της χώρας,ο Παναγιώτης δε εδώ επάτηση να σεργιανίσει,να κάνει τεμπέση τα χωριά τέμπρη τα βιλαέτια.Ο Παναγιώτης αυτός ήταν από το γέννος των Παπακωσταίων ήταν ικανός καί ήταν πρόεδρος,και τα κατάφερνε με τους τούρκους αξιωματικούς.
  Την Δευτέρα του πάσχα μετά την εκκλησία κάνανε χορό στην Πλατεία καί τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Μάρω από τα Γιάννινα,Δευτέρα μέρα κίνησα να πάμε γιά ασημόχωμα,ασημόχωμα και ασπρόχωμα¨όλοι ντυμένοι με τα γιορτινά τους ρούχα.Έλεγαν καί το τραγούδι ¨Τα τέσσερα,τα πέντε,τα εννιά αδέρφια,τα δεκαοχτώ ξαδέρφια,τα λεγοήμερα βαρύ  Θερκάνει(Φιρμάνι) τους ήρθε από τον βασιλιά να πά να πολεμήσουν μέσα στην Φραγκιά.
   Την Τρίτη του πάσχα τραγουδούσαν το τραγούδι ¨Άσπρο σταφύλι τραγανό και από την Τρίτη κομένο καί την τετάρτη το πρωΐ, Άϊντι κόρη μου να πάμε να φάμε την μοίρα μας να την κατηγορήσου,Μοίρα φώντας με έγραψες καί μένα με τον κόσμο,ήταν η μέρα βροχερή κι η νύχτα χιονισμένη.Γινόταν ο χορός καί ήταν πολύ μεγάλος.
  Στην ξενητιά το χωριό είχε (80) άτομα,τα οποία έβγαζαν λεφτά και υποστήριζαν το χωριό μας αφού ήταν σε καλύτερη μοίρα από τα χωριά που ήταν τριγύρω.Αυτοί ήταν στην Αμερική,θα αναφέρω κάμποσα άτομα: Ο Γιώργος Τσιώτας,Ο Δημήτριος Αργύρης,Οι αδελφοί Τσακνάκη Γιάννης καί Στέργιος, οι αδελφοί Ζτάλιου Γιάννης και Δημήτριος,οι αδελφοί Βαβίτσα Βασίλειος και Δημήτριος,ο Νικόλαος Καράντζιος,ο Καναβός ο Κώστας,οι αδελφοί Παράσχου Γιάννης καί Ευθύμιος,οι αδελφοί Βλαμίδη Γεώργιος και Στέργιος,ο Ανδρέας Αποστολίδης,ήταν και άλλοι πολλοί.Όταν αυτοί ήρθαν από την Αμερική εκ διαλλειμάτων εδώ στο χωριό,επειδή στην αμερική τρώγανε κρέας βοδινό καί ήταν μαθημένοι από εκεί άρχισαν να τρώνε και εδώ στο χωριό πράγμα που εδώ δεν το τρώγανε το κρέας το βοδινό.Καί από άλλους που ερχόταν εδώ μάθαμε καί εμείς να το τρώμε.Γιατί όλη η περιφέρεια τα χωριά των Γρεβενών δεν τρώγανε βοδινό.Και τι γινόταν τότε τα βόδια που είχαν τα χωριά;Τα έφερναν  στο δικό μας το χωριό καί τα έσφαζαν καί τα τρώγαμε εμείς.Θα πάμε στο Ζάλοβο έλεγαν τα γειτονικά χωριά εκεί που το τρώνε το κρέας αυτό.

                                                                                     Ζτάλιος Θεόδωρος

Παρασκευή 20 Ιουνίου 2014

Εφημερίδα Ένωσις Κοζάνης - Αναφορά στο Τρίκωμο Γρεβενών (Οκτώβριος 1962)


Σας παρουσιάζουμε μια αναφορά της εφημερίδας Ένωσις Κοζάνης (Οκτώβριος 1962) για το χωριό μας, καθώς τότε φαίνεται ότι τα προβλήματα των αμπελουργών - εμπόρων κρασιού του χωριού μας απασχολούσαν τον τοπικό τύπο για την δυσκολία διάθεσης του κρασιού. Ο ανταποκριτής καταθέτει την δικιά του οπτική για το πρόβλημα και προτείνει λύση! Τα σχόλια δικά σας...

Κυριακή 1 Ιουνίου 2014

Τρικωμιώτικη συνταγή: Τηγανιά με σάλτσα

Λαογραφικό Αποθετήριο Τρικωμιώτικης Κληρονομιάς - Παραδοσιακές Συνταγές.

Συνταγή: Τηγανιά με Σάλτσα

Η συνταγή είναι παραδοσιακή Τρικωμιώτικη. Μας την έστειλε η συγχωριανή μας, διατροφολόγος κ. Βιβή Κατσαρού, την οποία και ευχαριστούμε θερμά. Στα πλαίσια της προσεχούς λειτουργίας του λαογραφικού αποθετηρίου της Τρικωμιώτικης κληρονομιάς θα παρουσιάζουμε και παραδοσιακές τοπικές συντάγες, αφού η μαγειρική αποτελεί έκφανση της λαϊκής παράδοσης και πολιτισμού. 



Υλικά:
1 κιλό κρέας χοιρινό κομμένο
2 κουταλιές πελτέ τομάτας
1 κουταλάκι ρίγανη
πιπέρι, αλάτι
ελαιόλαδο

Εκτέλεση:
1. Κόβουμε το κρέας σε μικρά κομμάτια και το βάζουμε να βράσει μαζί με το αλάτι.
2. Βγάζουμε το ζουμί και κρατάμε λίγο σε μισό φλιτζάνι.
3. Ρίχνουμε το ελαιόλαδο στο κρέας και το τσιγαρίζουμε για να ροδοκοκκινίσει.
4. Ρίχνουμε τον πελτέ τομάτας, τη ρίγανη και το πιπέρι.
5. Το σβήνουμε με το ζουμί που κρατήσαμε και το αφήνουμε να πάρει μία βράση.
6. Σερβίρουμε και ραντίζουμε με λεμόνι.

Καλό μαγείρεμα!

Οι παλιοί νερόμυλοι του χωριού, από τα απομνημονεύματα του Ζτάλιου Θεοδώρου


Απομνημονεύματα Ζτάλιου Θεόδωρου
Τρίκωμο (Ζάλοβο) Γρεβενών

Οι παλιοί νερόμυλοι του χωριού.


Το χωριό μας είχε δύο νερόμυλους που άλεθαν το σιτάρι καί το καλαμπόκι και διάφορες άλλες ζωοτροφές.Ήταν ο νερόμυλος από αρχαιοτάτων χρόνων τον έλεγαν Θεοδωραδικός τον οποίο είχε ο Θεόδωρος Ζτάλιος στο όνομα του Παππού,εκεί τα παλιά τα χρόνια το 1760.μετά πήρε κατά το έτος 1780 και τον άλλον μύλο και τους έκαναν διπλούς Ο Δημήτριος Ζτάλιος γιός του θεοδώρου ο οποίος ήταν πολύ περήφανος.O Παππούς ο Δημήτριος από την πολύ περηφάνεια του έπεσε έξω καί τους έχασε και τους δύο νερόμυλους,τους πούλησε.Όταν τους είχε και τους δύο έλεγε στους πελάτες ότι τα άλευρα τα έκανε χοντρά καί αυτοί φώναζαν καί τότε τους έλεγε να πάτε στον κάτω τον μύλο.Όσοι πήγαιναν πάλι στον στον κάτω τον μύλο τους έλεγε να πάτε στον πάνω τον μύλο,γελώντας τον κοσμάκη.Υψώνονταν πολύ και για αυτό γρήγορα ταπεινώθηκε,αφού φτώχευσε.Τον κάτω νερόμυλο τον πήρε ο Δημήτριος ψάργιας τότε και ήταν κατεστραμένος.Τον άλλον τον επάνω τον πούλησε σε άλλους.Βάσταξαν τους μύλους πολλά χρόνια αυτοί οι νέοι αγοραστές όπου τους γνωρίσαμε επί των ημερών μας.Τα νερόμυλα είχαν καί τα δύο με δύο μάτια καί άλλεθαν και ο επάνω καί ο κάτω.Είχαν μαντάνια καί Δριστέλα,τα μεν μαντάνια 4........γιά ξύλινα που κινούνταν με μιά φτερωτή με νερό καί έβαναν τα ρούχα καί τα σκουτιά που έκαναν οι γυναίκες την εποχή εκείνη στον αργαλειό και η μεν Δριστέλα ήταν ένας μεγάλος κάδος που έβαζαν τα ρούχα καί πιέζονταν με το νερό καί γινόταν πιό παχιά.όλα αυτά τα θυμάμαι από μικρός πολύ καλά, καί κάναμε και εμείς βελέντσες καί άλλα σκουτιά.Είχαν στα νερόμυλα καί κότες καί κοκόρια να κελαηδούν τα κοκόρια διότι σιτάρι καί καλαμπόκι είχαν πολύ.Στα νερόμυλα άλλεθαν τα χωριά,Κηπουριό,Κοσμάτι, Ζάλοβο,και Πηγαδίτσα,στον κάτω μύλο. Οι Κηπουργιώτες ερχόταν καί στον επάνω μύλο το καλοκαίρι.Τον χειμώνα πήγαιναν στον κάτω μύλο γιατί δεν υπήρχε γέφυρα. 

Aπομνημονεύματα Ζτάλιου Θεόδωρου.