"Το ξινό Γαϊδούρι, Μασλάτια Νο4, του Ζτάλιου Χρήστου"

                                                    ΤΡΙΚΩΜΟ  (ΖΑΛΟΒΟ)  ΓΡΕΒΕΝΩΝ

                                                            ΖΑΛΟΒΙΤΙΚΑ  ΜΑΣΛΑΤΙΑ 

                                                                  (Μνήμες από Ζάλοβο)

                                                                 Νο. 4 Τό ξυνό Γαϊδούρι                                                            

   Τo μασλάτι που ακουλουθεί δεν γνωρίζω aν είναι αληθινό· τo θέλει πάντως η παράδοση.

   Όταν πηγαίναμε στην πρώτη Γυμνασίου στα Γρεβενά, στην αρχή της σχολικής περιόδου καί στα πλαίσια της γνωριμία μας πολλοί καινούργιοι συμμαθητές μας ρωτούσαν από ποιό χωριό είμαστε, και όταν απαντούσαμε από το Τρίκωμο μας αποκαλούσαν Ξυνούς. Έχοντας την απορία γιά τον χαρακτηρισμό αυτόν, ρώτησα αργότερα κάποιον χωριανό λίγο μεγαλύτερης ηλικίας από εμένα,  καί συγκεκριμένα τον Απόστολο Αποστολίδη του Ευαγγέλου(Τόλιος), ο οποίος θυμάται τα πάντα σχετικά με το Ζάλοβο, καί μου διηγήθηκε την παρακάτω ιστορία.

   Πρίν πολλά χρόνια ήρθε στο Ζάλοβο ένας έμπορος γενικής προμήθειας, που τότε τον αποκαλούσαν Κατσάνο με την πραμάτεια του, καί κατασκήνωσε στο αλώνι των Καραντζαίων, καί εκεί άρχισε τις αγοραπωλησίες. Αγοράζανε λοιπόν οι Ζαλοβίτες όσοι από αυτούς είχαν χρήμματα διάφορα αγαθά. Κάποιος Ζαλοβίτης που δεν είχε χρήμματα είπε στον Κατσάνο.
   -Δέν έχω χρήμματα να αγοράσω πραμάτεια, αλλά έχω ένα τομάρι Αλεπούς, να το φέρω;
  -Φέρτο ! Τού είπε ό Έμπορας.
  Έτσι λοιπόν το έφερε,καί πόρεψε καί αυτός από αγαθά. Ο κατσάνος πέταξε το τομάρι πίσω σε μιά υποτυπώδη αποθήκη που είχε κάνει. Ένας άλλος Ζαλοβίτης που ήταν εκεί καί είδε την σκηνή σκέφτηκε να κάνει καί αυτός το ίδιο, αλλά δεν είχε τομάρι καί έκλεψε τότε του εμπόρου από το πίσω μέρος της αποθήκης· έτσι ψώνισε καί αυτός καί έφυγε. Αυτή η διαδικασία με την αγοραπωλησία του ίδιου τομαριού επαναλήφθηκε 9-10 φορές. Στό τέλος πήγαν μαζί δυό Ζαλοβίτες να πάρουν το τομάρι, καί τραβώντας ο ένας από το κεφάλι καί ο άλλος από την ουρά, κόψανε τό τομάρι στή ουρά. Καί αυτός με το κομμένο τομάρι πήγε στον Κατσάνο καί του είπε,ότι έχει ένα τομάρι αλλά είναι κολοβό. Ο Κατσάνος όμως το δέχτηκε καί έτσι ψώνισε καί αυτός ο Ζαλοβίτης.

  Τό μεσημέρι ο Κατσάνος άρχισε να μαζεύει την υπόλοιπη πραμάτεια του, καί είπε στον Παραγιό, να πάει να μαζέψει τα τομάρια· του είπε δε ότι πρέπει να είναι 9 ή 10 τομάρια. Πάει ο παραγιός να πάρει τα τομάρια καί βρίσκει ένα, καί αυτό κολοβό. Τό λέει στο αφεντικό του το οποίο στενοχωρήθηκε, καί έψαχνε να βρεί τρόπο να εκδικηθεί τους Ζαλοβίτες. Ξεκίνησε να φύγει,καί όταν έφτασε στην Ράχ(η) την Μεγάλ(η) κάτω από τό (καραούλι), ο Γαΐδαρος που είχε μαζί του ψόφησε. Η ευκαρία που περίμενε ο Κατσάνος είχε έρθει. Έτσι λοιπόν έγδαρε τον Γαΐδαρο, τον λιάνισε, τον έβαλε σε γαλίκια καί επέστρεψε στο Ζάλοβο με σκοπό να τον πουλήσει, σαν ελάφι.       Ανάρπαστος έγινε ό γαΐδαρος, γιατί ήταν σε πολύ χαμηλή τιμή γιά ελάφι. Όταν ξεπούλησε ανέβηκε στον Καταφύκη (λόφος υπεράνω του χωριού) καί φώναξε 
 -Ώ!! Ζαλοβίτις όποιους κακάβουσει νά ξεκακαβώσει, δέν ήταν Έλαφος αλλά Γαΐδαρους καλλιγωμένους μέσ' του παχνί διμένους! 
   Ευνόητο λοιπόν είναι ότι οι Ζαλοβίτες δεν τον έφαγαν τον Γαΐδαρο (τό κρέας τού Γαΐδάρου λένε ότι ξυνίζει) ,παρ΄όλο πού ή παράδοση τό θέλει διαφορετικά.

                                               Χρήστος Ζτάλιος