"Ποικιλίες Σταφυλιών"

Το χωριό μας στο πέρασμα του χρόνου έχει διαγράψει μια λαμπρή πορεία στον τομέα της αμπελουργίας και οινοποιίας. Το blog του χωριού θα προσπαθήσει μέσα από κάποια άρθρα που θα δημοσιεύονται ανα τακτά χρονικά διαστήματα να δώσει πληροφορίες σε όλους τους αναγνώστες για τον τομέα που έκανε γνωστό το χωριό μας στην ελληνική οινοποιία. Για τυχόν λανθασμένες πληροφορίες ζητούμε την κατανόηση σας και την προσθήκη σχολίων για την βελτίωση των άρθρων.

Το πρώτο άρθρο θα αναφερθεί στις ποικιλίες κρασιών που υπήρχαν κατά κύριο λόγο στο χωριό μας.

Ξινόμαυρο : Είναι η ευγενέστερη ερυθρή ποικιλία του βορειοελλαδικού χώρου, γι’ αυτό και έχει ονομαστεί «ελληνικό Pinot Noir». Καλλιεργείται κυρίως στην Νάουσα, τη Γουμενίτσα, το Αμύνταιο, τη Ραψάνη, το Τρίκωμο Γρεβενών (το οποίο και έγινε γνωστό στον χώρο του ελληνικού κρασιού για την υπέροχη παραγωγή ξινόμαυρου), τη Σιάτιστα και το Βελβεντό. Καλλιεργείται και σε άλλες περιοχές αλλά σε μικρότερη έκταση όπως το Άγιο Όρος, τα Τρίκαλα και την Καστοριά. Είναι μια πολύ ιδιαίτερη ποικιλία κυρίως ως προς την ευαισθησία της, όπου το έδαφος εδώ παίζει σημαντικό ρόλο. Προτιμά τα εδάφη με ελαφρά έως μέση μηχανική σύσταση, με καλή στράγγιση, τα ασβεστώδη, ουδέτερα έως αλκαλικά μέσης γονιμότητας με γενικά ομαλή τροφοδοσία νερού, τουλάχιστον από τα μέσα Ιουνίου μέχρι και τα τέλη Ιουλίου. Το Ξινόμαυρο είναι μια ζωηρή και παραγωγική ποικιλία με μέτριου μεγέθους σταφύλια, συνήθως κυλινδροκωνικά, με τσαμπί μεγάλης πυκνότητας και με ράγες μετρίου μεγέθους, σφαιρικές, με χονδρή φλούδα και σκούρο κόκκινο χρώμα. Η σάρκα του είναι μαλακή, γλυκιά και άχρωμη γι’ αυτό μπορεί να δώσει και οίνους ροζέ αλλά και λευκούς. Σε δροσερές περιοχές μπορεί να δώσει πλούσια ερυθρά κρασιά, γεμάτα, με υψηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ, ζωηρό χρώμα και αρκετές τανίνες. Το χρώμα των κρασιών εκτείνεται από σκούρο κόκκινο μέχρι και πορφυρό με διάφορες διαβαθμίσεις ανάλογα με τον χρόνο παλαίωσης. Τα νεαρής ηλικίας κρασιά έχουν αποχρώσεις ιώδεις και κυρίως βυσσινί ενώ όσο παλαιώνουν αποκτούν κεραμιδί αποχρώσεις. Τα αρώματα που κυριαρχούν είναι αυτά των μπαχαρικών, του δέρματος αλλά και των κόκκινων φρούτων, με δευτερεύοντα τα αρώματα της ντομάτας σε διάφορες μορφές κυρίως στα νέα κρασιά. Το σώμα των κρασιών είναι από μέτριο ως υψηλό, με οξύτητες που σε συνδυασμό με τις τανίνες, καθιστούν την παλαίωση σχεδόν υποχρεωτική, που βελτιώνει τα κρασιά αυτά μαλακώνοντας την γεύση τους χωρίς να αφαιρεί την χαρακτηριστική στιβαρότητάς τους.

Μοσχάτο Αμβούργου : Μοναδικό ανάμεσα στα είδη του μοσχάτου, το μοσχάτο Αμβούργου ξεχωρίζει για τις ερυθρωπές ρώγες του. Είναι μία από τις λίγες ποικιλίες που οινοποιούνται και παράλληλα καταναλώνονται ως επιτραπέζιες, γιατί έχει νόστιμο σταφύλι, έτοιμο να σαγηνεύσει με το άρωμά του, αλλά και συμμετάσχει σε ερυθρά, ροζέ και γλυκά κρασιά. Τα εκρηκτικά και γλυκά αρώματά του, που θυμίζουν γαρίφαλο, είναι το μεγάλο ατού αυτής της ποικιλίας. Έτσι, ενώ συνήθως η χαμηλή οξύτητα και οι μαλακές ταννίνες του μοσχάτου Αμβούργου δεν επιτρέπουν εύκολα να σταθεί από μόνο του για την παραγωγή μονοποικιλιακών οίνων, η προσθήκη του σε χαρμάνια είναι θαυματουργή. Αρκεί μια μικρή ποσότητα για να αναστήσει ακόμα το πλέον άτονο αρωματικά κρασί. Εκεί που πάντως είναι ασυναγώνιστο, είναι στην παραγωγή αποσταγμάτων, με τον άμβυκα να δρα σαν μεγεθυντικός φακός των αρετών του.

Σταυρωτό Η Αμπελακιώτικο : Το σταυρωτό (ή και αμπελακιώτικο) είναι μια ερυθρή ποικιλία, που καλλιεργείται στο νομό Λάρισας και σποραδικά στους νομούς Κοζάνης και Μαγνησίας καθώς και στο Τρίκωμο (Ζάλοβο) Γρεβενών. Το σταυρωτό είναι ποικιλία ζωηρή, εύρωστη και παραγωγική. Τα σταφύλια είναι μετρίου μεγέθους, πτερυγωτά, κωνικά, πολύ πυκνόραγα. Οι ράγες είναι μεσαίου μεγέθους, με φλούδα μέτριου πάχους, ερυθροιώδους χρωματισμού, με σάρκα χυμώδη, με μέτρια γλυκύτητα και ελαφρά υπόξινη επίγευση. Το σταυρωτό δίνει κρασιά μέτριας περιεκτικότητας σε αλκοόλ, μέτριας οξύτητας, με μέτριο χρώμα και αρκετές τανίνες, που αντέχουν στον χρόνο.

Μοσχόμαυρο : Τα δύο συνθετικά της λέξης –μόσχος και μαύρο- βάζουν κατευθείαν στο ρυθμό της σπάνιας αυτής ποικιλίας τον οινόφιλο-ερευνητή, που δεν την ξέρει και γοητεύεται έτσι από το άγνωστο. Ο ρυθμός αναφέρεται εσκεμμένα, γιατί το υπέροχο παιχνιδιάρικο άρωμα του μοσχόμαυρου δημιουργεί πραγματικά…χορευτική ατμόσφαιρα, είτε αυτό μετουσιώνεται σε ερυθρά είτε σε ροζέ κρασιά. Παρά τον ευχάριστο χαρακτήρα του, το μοσχόμαυρο καλλιεργείται σε μικρή έκταση και μάλιστα μόνο στον αμπελώνα της κεντρικής και ΒΔ Ελλάδας. Αν και εμφιαλώνεται δίνοντας και μονοποικιλιακά κρασιά, δεν είναι σπάνια η ανάμειξη αυτής της ποικιλίας με άλλες, όπως το ξινόμαυρο. Το χρώμα του μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα σκούρο, έρχεται όμως σε απόλυτη αρμονία με το έντονο άρωμά του, που φέρνει στο νου φρέσκα κόκκινα φρούτα, μοσχάτο σταφύλι και γαρίφαλο. Παιχνιδιάρικη, γεμάτη οξύτητα και μαλακές ταννίνες είναι η γεύση του, γεγονός που προσδίδει μια ανάλαφρη και νεανική παρουσία, που δεν αποκλείεται να ταυτοποιεί και το κοινό που μπορεί να προσελκύσει το σπάνιο μοσχόμαυρο. Το μοσχόμαυρο μπορεί να το συναντήσει κανένας και με τις ονομασίες Ξυνόγκαλτσο και Μοσχόγκαλτσο.

Φυσικά δεν υπήρχαν μόνο αυτές οι ποικιλίες σταφυλιού στο χωριό μας αλλά αυτές ήταν οι κυρίαρχες. Σήμερα οι λιγοστοί νέοι αμπελουργοί έχουν εντάξει και δύο ποικιλίες προερχόμενες από το εξωτερικό το Syrah και το Cabernet.